1€ = 86 zentimo

Marta Vázquez Razquin.
Nazioarteko Harremanetako graduko ikaslea. Deustuko Unibertsitatea.

Euro bat 86 zentimo da. Hasiera batean, litekeena da baieztapen horrek zer adierazten duen ez jakitea; izan ere, hasiera batean, euro bat euro bat da, zentimo bat gehiago ez, zentimo bat gutxiago ere ez. Eta teorian hala den arren, jarraian aipatuko dudan testuinguruan ez da hala.

Europako Batzordeak adierazten duen bezala, Espainiako gizonen eta emakumeen arteko soldata-arrakala % 11,9koa da, eta horren isla da 1 €= 86 cent. Hala ere, tarteki bat egin behar da hemen, 86 zentimo horiek emakume guztientzat baitira, oro har. Horrekin esan nahi dut ez dela analisi gehiagorik egiten emakumeen arteko desberdintasunak islatzeko; izan ere, etnia- eta arraza-jatorriagatik edo dituen ezintasunengatik, arrakala hori nabarmen handitzen da, lan egiten duten lanbideaz gain.

Pertsona batzuek erantzun diote desberdintasun horri, adibidez, gizonek lan gehiago eta/edo hobea egiten dutelako dela, edo soldata handiagoak dituzten lanpostuetarako hobeto prestatuta daudelako (meritokraziaren fenomenoa). Egia esan, emakumeek lanpostuaren baldintzak bete behar izateaz gain, gizonek bezala, hainbat fenomenori egin behar diete aurre, eta fenomeno horien artean ezagunena kristalezko sabaia izango da.

Ezagutzen ez dutenentzat, genero-azterlanek kristalezko sabaia definitzen dute emakumeek beren karrera profesionaletan aurkitzen duten arrakastaren bidean oztopo gisa, batzuetan ikusezina. Marilyn Lodenek 1978an sortu zuen termino hori, eta gaur egun ere oso garrantzitsua da.

Beste fenomenoetako bat kristalezko itsaslabarra da, Michelle K. Ryanek eta Alexander Haslamek sortua. Horrek lidergo-posizioan dauden emakumeei eragiten die, ikerketek adierazten dutenez, emakumeek zuzendaritza-postuak lortzeko aukera handiagoa baitute krisi-garaietan, garai horietan gerta baitaiteke porrota. Ikertzaile honen adibide bat Theresa Mayren kasua da, Erresuma Batuko lehen ministro hautatu baitzuten brexit-aren erreferendumaren ondoren, eta fenomeno horren ondorioak pairatu baitzituen.

Kristalezko paretak ere badaude, aurrerapena horizontala ere ez dela adierazteaz gain; izan ere, desgaitasunen bat duten pertsonek zailtasunak dituzte hezkuntza jasotzeko, ordutegien, asistentzia-baldintzen eta ikasgeletako gaitasunaren ondorioz; kristalezko sabaia ere klase-pribilegioko fenomenoa da.

Desberdintasun horiek murrizteko asmoz, erakunde eta enpresa batzuk kuota-sistema bat ezartzen hasi dira, emakumeek gutxieneko plazak betetzen dituztela bermatzeko. Neurri hori ere kritikatu egin da, prestatu gabeko emakumeek emakume izate hutsagatik lana lortzea eragiten duelako. Hau ezin da errealitatetik urrunago egon. London School of Economics-ek egindako ikerketa batek aurkitu duenez, politika horiek lortzen dutena da gaitasunik gabeko gizonek plaza horiek lortzea saihestea.

Egia da oraindik bide luzea dugula egiteko, ez bakarrik soldata-arrakalarekin eta genero-desberdintasunarekin amaitzeko, baita emakumeen arteko desberdintasunekin amaitzeko ere, eta hala zehazten du Nazio Batuen Erakundeak 8. garapen jasangarrirako helburuan. Hala ere, ez dugu galdu behar helburu lorgarria delako itxaropena, eta gizarte gisa borrokatu behar dugu merezi dugun berdintasun hori lortzeko.

Marta Vázquez Razquin.
https://www.linkedin.com/in/marta-v%C3%A1zquez-8071b91b1/

Argazkia: UN Women/Pornvit Visitoran. | Lebanon, 2015. Photo: UN Women/Joe Saad | Kenya, 2016. Photo: CIAT/Georgina Smith.